ენა
ტოლერანტობის სამყარო სხვა პრინციპებსა და ღირებულებებთან ერთად არის ადამიანის უფლებების დაცვა. წლების განმავლობაში ვმუშაობთ ადამიანის უფლებათა არაფორმალურ განათლებაში. დღეს გვსურს გავუზიაროთ ორი ქალის უფლებადამცველის კომენტარი, რომლებიც ორგანიზაციის მისიაში განუყოფელი თანამშრომლები იყვნენ.
ვინ არიან უფლებადამცველები, როგორ წარმოიქმნა ეს ტერმინი და რატომ შეიძლება ვინმეს იყოს უფლებადამცველი?
დავიწყოთ გაეროს დეკლარაციიდან ადამიანის უფლებათა დამცველების შესახებ. დეკლარაციისა და მისი დებულებების შესასწავლად, ჩვენ კომენტარი ვთხოვით ტოლერანტობის სამყაროს საფუძველზე დგას პირს, ცნობილ ადამიანის უფლებათა დამცველს და საერთაშორისო ადვოკატს საშა დელემენჩუკს.
— 1998 წელს გაერომ მიიღო დეკლარაცია ინდივიდების, ჯგუფებისა და საზოგადოების ორგანოების უფლებებისა და პასუხისმგებლობის შესახებ საყოველთაოდ აღიარებული უფლებებისა და ფუნდამენტური თავისუფლებების ხელშეწყობისა და დაცვის შესახებ, ამ დოკუმენტის სახელი გრძელია, მაგრამ მოკლედ ვუწოდებთ მას დეკლარაციას უფლებადამცველთა ეს ფაქტობრივად პირველი დოკუმენტია, რომელმაც უზრუნველყო ადამიანის უფლებადამცველების სპეციალური სტატუსი საერთაშორისო
— ამ დეკლარაციაში ნათქვამია, რომ ადამიანის უფლებათა დამცველი შეიძლება იყოს ნებისმიერი ადამიანი, რომელიც ცხოვრების გარკვეულ მომენტში ჩართულია საკუთარი ან სხვის უფლებების დაცვაში. ანუ, ა ადამიანის უფლებათა დამცველი არ არის პროფესია, არამედ სულის მოწოდება. თუმცა ეს ასევე მოითხოვს გარკვეულ უნარებს. დეკლარაციაში ასევე ნათქვამია, რომ უფლებადამცველები დაცული უნდა იყვნენ ნებისმიერი თავდასხმებისგან სახელმწიფოს ან არასახელმწიფო და თუ ასეთი შეტევები ხდება არასახელმწიფო მონაწილეებისგან, მაშინ ასეთი საქმეები ეფექტურად უნდა გამოიძიოს სახელმწიფოს მიერ და უფლებადამცველებმა უნდა მიიღონ ეფექტური სამართლებრივი დაცვა, რეაბილიტაცია და ყველა უფ
ამ მხრივ, უფლებადამცველების განმარტების კიდევ უფრო სრულყოფილად გასაგებად, ტოლერანტობის სამყაროს დირექტორმა, უფლებათა აქტივისტმა ალექსანდრა ზურიანმა თავისი დისერტაციიდან „სოციალური მუშაობა უფლებადამცველებთან, რომლებიც პროფესიული უსაფრთხოების რისკების წინაშე დევნებიან“ მოგვაწოდა:
„გაეროს ადამიანის უფლებათა უმაღლესი კომისარის ოფისი აღნიშნავს, რომ არ არსებობს ერთი განმარტება იმის შესახებ, თუ ვინ არის ან შეიძლება იყოს ადამიანის უფლებების დამცველი, მაგრამ ეყრდნობა ინდივიდების, ჯგუფებისა და ორგანოების უფლებისა და პასუხისმგებლობის დეკლარაციაში მოცემულ განმარტებას ადამიანის უფლებებისა და ფუნდამენტური თავისუფლებების ხელშეწყობისა და დაცვის შესახებ. ეს დოკუმენტი ეხება „ადამიანების ინდივიდებს, ჯგუფებსა და ასოციაციებს, რომლებიც ხელს უწყობენ... ადამიანებისა და ინდივიდების ადამიანის უფლებებისა და ფუნდამენტური თავისუფლებების ყველა დარღვევის ეფექტურ აღმოფხვრაში
ამ კატეგორიის განმარტებით ამ ფართო გაგებით, უფლებადამცველები შეიძლება იყოს ადამიანის უფლებების განვითარებაში ჩართული ნებისმიერი პირი ან პირთა ჯგუფი, დაწყებული ათასობით თანამშრომლით და ათობით ოფისით მსოფლიოს სხვადასხვა კუთხეებში ადამიანის უფლებებამდე.
უფლებადამცველები ადამიანების კატეგორიაა, რომელიც არ შემოიფარგლება ასაკის, სქესის, წარმოშობისა და პროფესიული კვალიფიკაციის კრიტერ კერძოდ, წინა განმარტებაზე დაყრდნობით, მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ უფლებადამცველები არ არიან მხოლოდ ისინი, ვინც არასამთავრობო და მთავრობათაშორისო ორგანიზაციებში მუშაობს. ეს ასევე შეიძლება იყოს მთავრობის წარმომადგენლები, კერძო სექტორის მუშაკები, ბიზნესის წარმომადგენლები, ჟურნალისტები, მოხალისეები, ადგილობრივი
ტერმინმა „ადამიანის უფლებათა დამცველი“ პოპულარობა მოიპოვა 1998 წელს დეკლარაციის მიღების შემდეგ. მანამდე უფრო გავრცელებული იყო ისეთი ტერმინები, როგორიცაა ადამიანის უფლებათა „აქტივისტი“, „პროფესიონალი“, „მუშაკი“ ან „მონიტორი“ და გამოიყენებოდა სინონიმურად. ადამიანის უფლებათა დამცველების ცალკეულ კატეგორიად გამოყოფის მნიშვნელოვანი ფაქტორი არ არის მათი კუთვნილობა გარკვეულ ორგანიზაციებთან ან კონკრეტულ პროფესიულ საქმიანობასთან, არამედ მათი გა ამრიგად, ადამიანის უფლებათა საზოგადოებასთან პირის კუთვნილობის ფუნდამენტური კრიტერიუმია ადამიანის უფლებათა ძირითადი პრინციპების დაცვა (გაეროს ადამიანის უფლებათა უმაღლესი კომისარის ოფისი, 2020).
.svg)
